North&South

In het Catharijneconvent in Utrecht is tot en met 26 januari 2020 een tijdelijke tentoonstelling met de naam North&South. Vorige week dinsdag hebben we de tentoonstelling bezocht en het was de moeite waard. Bovendien was het (aan het begin van een doordeweekse dag) niet zo gek druk, zoals eerder wel bij onder meer de tentoonstelling "Bij ons in de Biblebelt".

De tentoonstelling opent met een houten Mariabeeld uit de 13de eeuw. Het is het oudste Mariabeeld dat het Catharijneconvent bezit en het is heel bijzonder dat een dergelijk beeld uit West-Europa geconserveerd is. Op minder centraal gelegen plekken, die bovendien geen beeldenstorm hebben doorstaan, zijn er vandaag de dag meer bijzondere kunstwerken uit de middeleeuwen nog te bewonderen.

North&South gaat specifiek over Noorwegen en Catalonië. Voor het eerst zijn topstukken uit beide landen bij elkaar gebracht in één tentoonstelling. Het blijkt dat op een aantal punten de kunstuitingen in het hoge noorden en het zuiden sterk verwant waren.

In die tijd werd er meer gereisd dan weleens wordt gedacht: o.a. handelaren, pelgrims, ridders en kerkdienaars zorgden voor een verspreiding van een overeenkomende beeldtaal.

Hierboven is een Catalaans altaarfrontaal uit het laatste kwart van de 12de eeuw te zien. In de centrale mandorla is Maria te zien. Daar omheen zijn vier scènes uit het verhaal van de heilige Margaretha te zien.

Wat verder inzoemend zie je een interessante manier van versieren, waarbij de kledingstukken steeds ellipsvormig zijn ingevuld. Daarnaast vallen de draken en andere monsters op.

Ook mooi om te zien is de rand, die meegeschilderd is en dus origineel lijkt in mijn ogen.

Naast het Catalaanse stuk, is het Noorse altaarfrontaal met de heilige koning Olav te zien. Het is ruim een eeuw jonger, maar presenteert op een zelfde manier vier scènes uit het verhaal van koning Olav rond een centrale figuur. In dit geval is deze figuur trouwens ook koning Olav.

In de tentoonstelling wordt de nadruk gelegd op de overeenkomsten tussen het Noorden en het Zuiden. Qua opbouw van de frontalen én wat betreft een aantal details zie ik die overeenkomsten zeker. Let bijvoorbeeld eens op de geschilderde handen.

De verschillen zie ik echter ook duidelijk. Daar wordt verder bij de tentoonstelling niet zo de nadruk op gelegd, maar de invloed van respectievelijk Moren en Vikingen is er wel.

Tot slot laat ik Maria nog eens zien. Zij speelt in de rest van de tentoonstelling een belangrijke rol. Hoe dan? Ik zou zeggen: ga zelf kijken als je in de buurt bent!